Wanneer krijg je officieel de diagnose ADHD?

Je herkent jezelf in ADHD-kenmerken – misschien ben je altijd al snel afgeleid, vergeetachtig of onrustig geweest. Maar wanneer is het echt ADHD? En hoe stellen professionals zo’n diagnose?

Psychologen en psychiaters gebruiken hiervoor een handboek: de DSM-5. Daarin staan niet alleen de kenmerken (zoals onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit), maar ook een aantal aanvullende criteria waaraan voldaan moet worden.

'Geen enkel brein is hetzelfde, maar een diagnose kan begrip, inzicht en gerichte ondersteuning opleveren.'

Hieronder leg ik het kort en eenvoudig uit:

1. Het gaat terug tot je kindertijd

Om ADHD vast te kunnen stellen, moet duidelijk zijn dat de klachten al vóór je 12e levensjaar begonnen zijn. Misschien was je toen nog niet gediagnosticeerd, maar achteraf herken je het gedrag of zijn er aanwijzingen (bijv. schoolrapporten, je eigen herinneringen of wat anderen over je jeugd vertellen).

2. Het speelt op meerdere plekken in je leven

ADHD uit zich niet alleen op één gebied, zoals alleen op je werk of alleen thuis. De symptomen moeten op minstens twee levensdomeinen zichtbaar zijn – denk aan werk én relaties, of gezin én studie.

3. Het belemmert je functioneren

De klachten moeten impact hebben op je dagelijks leven. Bijvoorbeeld:

• Je komt structureel te laat of vergeet afspraken

• Je ervaart chaos in je hoofd waardoor je overprikkeld raakt

• Je werk, relaties of zelfbeeld lijden eronder

4. Het is geen andere verklaring

Er moet worden uitgesloten dat de klachten beter verklaard kunnen worden door een andere psychische aandoening (zoals een angststoornis, depressie of persoonlijkheidsstoornis). Daarom is een goede diagnose zo belangrijk – en zorgvuldig.

Samengevat: wanneer is er sprake van ADHD?

Een officiële diagnose wordt gesteld als:

• Je zes of meer symptomen hebt van onoplettendheid en/of hyperactiviteit-impulsiviteit

• Deze klachten voor je 12e begonnen zijn

• Ze op meerdere terreinen in je leven invloed hebben

• Ze je dagelijks functioneren belemmeren

• Er geen andere verklaring is die beter past bij de klachten
  

Hoe ernstig zijn de klachten?

Bij het stellen van de diagnose wordt ook gekeken hoeveel impact de klachten hebben op je leven. ADHD komt namelijk voor in verschillende gradaties:

• Licht – De symptomen zijn er wel, maar hebben slechts een beperkte invloed op je werk, relaties of dagelijks functioneren.

• Matig – Je loopt merkbaar vast in meerdere gebieden, maar functioneert nog redelijk met ondersteuning of aanpassingen.

• Ernstig – De klachten zijn intens aanwezig en belemmeren je duidelijk in je werk, sociale leven of emotioneel welzijn.

De ernst zegt niets over wie je bent – maar helpt wél om te bepalen welke ondersteuning je nodig hebt.

Herkenbaar?Je hoeft geen label te dragen om serieus genomen te worden. Maar als je merkt dat je al jaren tegen dezelfde dingen aanloopt, dan is inzicht in hoe jouw hoofd werkt een krachtig begin.

In mijn coaching gaan we daar mee aan de slag – of je nu al een diagnose hebt, of gewoon meer wil snappen van jezelf.